burun yapısı

Burnumuz koku alma , giren havayı nemlendirme , belli büyüklükteki yabancı partikülleri tutarak solunum yollarını koruma gibi fonksiyonel , değişik şekillerdeki görünümü  ilede fiziki yapısı olan bir organımızdır.

Dış görünümdeki şekil bozuklukları çoğu zaman nefes almanızı etkilemez  buradaki sorunlar estetik  yönden değerlendirilir.Bu kişinin kendi iç huzuru ile ilgilidir.Şayet hasta bu durumdan mutsuz ise estetik burun ameliyatı  lüks olmaktan çıkıp gereklilik halindedir. Estetik ameliyatlarda burnunuz eski halinden daha güzel olacaktır, ancak mutlu olmak için kafanızda bir burun yaratmayınız.Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye rinoplasti bölümünden ulaşabilirsiniz

Burnumuzdaki hava akımını iki bölümde değerlendirebiliriz ; birincisi ön bölüm resim  ikincisi geniz denilen arka bölüm.Burunla ilgili sorunlarda hastalığın hangi bölümü ilgilendirdiğini belirlemek tedavinin başarısı için çok önemlidir.Genelde hastaların çoğunluğu burundan rahat nefes alamadıklarını söylerler,şayet uykuda ağzı açık olarak uyuyorlarsa burundan aldıkları nefes yetmiyor demektir ve bu sorun ileride tedavisi daha zor ve sıkıntılı durumlara meydan vermemek için halledilmesi gereken bir problemdir. Burundan nefes alamadığını ifade eden  hastalar ağızları kapalı uyuyorlarsa tıkanıklık için ameliyata gerek yoktur.

Tıkanıklığa neden olan burun problemleri aşağıdaki başlıklarda toplayabiliriz ;

• burun kemik veya kıkırdağındaki eğrilikler,

Cerrahi olarak eğri olan kemik veya kıkırdak parçanın çıkarılması ve/veya düzeltilmesi ile düzeltilir.Ameliyat sonrası tercihe ve yaklaşıma göre 1 veya 2 gün burun tamponu kullanılır , gereğinde ve bazı durumlarda tampon bile kullanmamaktayız .Genel veya lokal anestezi ile yapılabilir.Uykuda nefes tutmasına neden olacak kadar tıkanıklık yaratıyorsa yaş sınırı olmamakla birlikte genelde önerilen ve uyguladığımız  yaş , kemik kıkırdak gelişimin tamamlandığı 17 – 18 yaş ve üzeridir.

• burun içinde konka adı verilen burun etlerindeki büyümeler,

büyümenin yerine göre kısmi veya total çıkarılması ile tedavi edilir.Nadiren tampon kullanmaktayız.Kanamalı bir müdahaledir.Genel veya lokal anestezi ile yapılabilir.Bazı durumlarda ilaç tedavisi ile küçülme beklenebilir, genede ameliyat aklınızın köşesinde kalmalıdır.Genelde 15 ve üzeri yaşlarda uyguluyoruz.

• adenoid vegetasyon denilen çocukluk çağlarında daha belirgin olmakla birlikte ileriki yaşlardada gördüğümüz geniz eti.Müdahale ağız içerisinden ve  genel anestezi ile yapılır.
• havanın geçiş yolu üzerinde bulunan normalde sağlıklı insanlarda görmediğimiz patolojik durumlar ( polipler, yabancı cisimler ,burun taşları , tümöral oluşumlar vb. )

tüm tadavi yaklaşımı cerrahidir.Duruma göre lokal veya genel anestezi seçilebilir.Ameliyat sonrası bir müddet ilaç tedavisi gerekebilir.

Burundan nefes alamama ve/veya horlama  yaşam kalitesini belirgin derecede azaltır.Hastalar farkında olmadan yüz tipinin değişmesi dişeti ve dişlerde çapraşıklık gibi ağız ve çene sorunları yorgunluk , dalgınlık , isteksizlik gibi motivasyon azlığı , kuruma yanma ,tekrarlayan ses kısıklıkları gibi boğaz şikayetleri ile karşılaşırlar. Nefes alamama hastanın nefesini tutma anlamına gelen apne nöbetlerine neden oluyorsa çok ciddi bir sorundur.Tıkayıcı uyku apne sendromu ( Uyku apne / horlama bölümüne bakabilirsiniz ) denilen bu tabloda uyku sırasında  kan oksijen düzeyinde düşmeler , nabız sayısında değişiklikler  gibi önemli fonksiyonlarda sorunlar mevcuttur.Genelde hasta sık uyanmadan , sabahları uykusuzluktan  , konsantrasyon azalmasından şikayet eder . Hasta yaşam kalitesinin azaldığının farkındadır.Bu durumda  laboratuarlardaki testler sonucu ortaya çıkan kriterlere göre tedavi yaklaşımı planlanır. Tedavide tek seçenek cerrahi metodlar değildir.Burada sağlıklı bir doktor kontrolü ileriki dönemler için size daha kaliteli bir yaşam kazandırabilir.

Tüm  bunların dışında sinüzit , başağrısı , kulak tıkanıklıkları , allerjik rinit gibi sorunları tedavi edebilmek için tıkanıklık olmasa bile burunla ilgili operasyonları uyguluyoruz.

Dip notlar

• Allerjik astım ve/veya astım bronşitin ilk haberci şikayetleri burunla ilgili olanlardır.(beyaz burun akıntısı , hapşırma ,burun kaşıntısı , tıkanıklık )
• Allerjik hastalıklarda cerrahi müdahale gerekliliği varsa tedavi öncesi uygulanmalıdır,tedavi başarısını arttırır.
• Aşırı sigara ve kilo sorunu varsa ameliyatların veya diğer tedavilerin çok yüz güldürücü olmayacağını bilmelisiniz.
• Tüm başağrısı nedenleri burun veya sinüs kaynaklı olmayabilir , ancak burun etleri ile kemik ve/veya kıkırdak temasının bile başağrısına neden olabileceği akılda tutulmalıdır.Ameliyat önerilerimizi tıkanıklık  ,ağız açık uyuma ,kemik eğrilikleri , bligisayarlı tomografi sonuçları gibi objektif kriterlere göre belirlemekteyiz, sadece ağrı bu kriterlere girmemektedir.
• Burunla ilgili sorunlarda muayene yöntemleri oldukça önemlidir.Endoskop denilen optik sistemlerle burnun ve arkasının değerlendirilmesi yanılma payını azaltacaktır.Sinüslerle ilgili müdahalede bulunulacaksa biz endoskoplarla yapılan cerrahi müdahaleleri önermekte ve kullanmaktayız.Bu yaklaşım sonuçları açısından daha yüz güldürücüdür.
• Ameliyatlarda her müdahalede olduğu gibi bir takım komplikasyonlar mevcuttur.Kanama en sık karşılaştığımız sorunlardandır.Enfeksiyon varlığı , bayanların adet zamanları veya kullanmakta olduğunuz ilaçlar (aspirin ,tansiyon ,şeker ialaçları vb.) bu riskleri arttıracağından doktorunuza hatırlatmayı unutmayınız.
• Burun damlaları ile rahatlıyorsanız burun etleri ile ilgili sorunlar var demektir.Eğer ameliyatta bunlar göz önüne alınmassa şikayetleriniz devam edebilir.

Estetik ameliyatların bir kısmı hariç anlatılan burun müdahalelerinde herhangi bir kesi yapılmaz ,tamemen burun içinden çalışılarak ameliyat sonlandırılır.

Allerjik hastalarda ameliyat sonrası düzenli ilaç tedavisi ve doktor takibi ameliyat başarısını arttırabilir.

Ameliyat sonrası şiddetli bir ağrı beklemiyoruz ancak burnunuzun birazda olsa  kapalı olmasına ve nefes alamamanıza bağlı sıkıntılar olacaktır.

Tamponlu olduğunuz sürece burnunuzun ön kısmından kan ve/veya kanla karışık sıvı gelebilir merak etmeyiniz ancak ağızdan zorlama olmaksızın her tükürme ile kan gelmesi durumunda doktorunuza haber veriniz.

Ameliyattan itibaren tamponların alınmasından 1 gün sonrasına kadar kanamayı azaltmak amacı ile soğuk gıdalar önerilir.Bu süre boyunca oturur vaziyette yatılmalı ve ıkınma hareketlerinden , şiddetli burun temizlemelerden  kaçınılmalıdır.

Tamponların çıkarılmasından  sonra ameliyat tipine göre muayeneleriniz olacaktır.Bunlarda nefes almanızı engeleyebilecek kan pıhtıları temizlenir, ileride oluşabilecek yapışıklıklara müdahale edilebilir.Ameliyat kadar sonraki bakımlarında bazen önemli olabileceğini unutmayınız.

Sigara içilmesini ameliyatın başarısı  için önermiyoruz.

Burun ameliyatları sonrası taburcu bilgileri:

1. Operasyon günü kendinizi biraz yorgun ve uykulu hissedebilirsiniz. Rahat olun, çünkü narkoz ve ağrı kesicilerin etkisinden çıkana kadar böyle hissetmeniz normaldir. Hastaların çoğu ilk 24-48 saatten sonra ağrı kesici tedaviye daha az ihtiyaç duyar.
2. Operasyon günü veya 1-2 gün sonrası taburcu olacaksanız. Eve sizi birinin götürmesi iyi olur.
3. Burun estetik ameliyatını takiben gözlerinizin etrafında morarma ve renk değişiklikleri farkedebilirsiniz. Bu beklenen bir durumdur. Bu renk değişikliği yaklaşık 2 haftada kaybolur.
4. Burun içi tamponlarına ve dıştaki alçıya dokunmayın. Bunlar, doktorunuzun uygun gördüğü sürede çıkartılacaktır.

Aktivite:

1. En az bir hafta eğilme, zorlanma ve ağır bir şey kaldırmaktan kaçının.
2. 4 hafta sonra hafif egzersizlere başlayabilir ve egzersiz dozunu yavaş yavaş arttırabilirsiniz.
3. En az 8 hafta, buruna direkt temas riski taşıyan aktivitelerden kaçının.
4. Gözlüğünüzü takmak zorunda iseniz, burun üstüne baskı yerine alına yapıştırarak kullanabilirsiniz. Estetik ameliyatlar sonrası burun 2 ay kadar baskıya maruz kalmamalıdır.
5. Başınızı 2 veya daha fazla yastıkla yükselttiğinizde daha rahat uyuduğunuzu farkedeceksiniz. Bu durum, burnunuzdaki ameliyata bağlı şişkinliği azaltır.
6. En az 3 ay, burnunuzu direkt güneş ışığına maruz kalmaktan koruyun (15 numaradan büyük güneş yağı ile veya siperli bir şapka kullanın). Cerrahi sonrası 1-2 haftada, işinizin şekline de bağlı olarak işinize geri dönebilirsiniz.
7. Tamamıyla sigarayı bırakmanızı öneririz. Yine de içmek isterseniz, ameliyattan 2 hafta sonra tekrar başlayabilirsiniz.

Temizlik:

1. Burnunuzdaki tampon ve alçılar alınana kadar bir kişi saçınızı yıkarken size yardımcı olabilir.
2. Tampon ve alçı alındıktan sonra, temizleyici bir krem kullanarak yapışkan ve yağlı maddeleri yavaşça temizleyin.
3. Tamponlar alındıktan sonra yara iyileşmesine bağlı olarak zaman zaman burun tıkanıklıkları yaşayabileceksiniz , ortalama 1 ay sonrasında tamponlarınız alındığı gibi nefes alabileceksiniz merak etmeyiniz
4. Bu süre içinde burun içinden  kanlı kabuklar gelebilir, oldukça büyük olabilirler korkmayınız.

Yara bakımı:

1. Oksijenli suya batırılmış pamuklu çubuklarla yara yerlerini yavaşça temizleyin. Krutlar sert ve kuruysa tekrarlayan hareketlerle krutları yumuşatın ve çıkarın.
2. Antibiyotikli kremlerle yara yerlerini pansuman edin. Bunu günde birkaç kez yapın.

İlaçlar:

1. Devamlı kullanmak zorunda kaldığınız ilaçları kullanabilirsiniz.
2. Gerektiğinde ağrı kesici kullanabilirsiniz, fakat ağrı kesicilere rağmen bir miktar daha ağrınız olabilir.
3. Aspirin içeren tüm ilaçlardan kaçının. Aspirin kanama riskini arttırır.
4. Burnunuzun içine sık sık tuzlu su içeren spreyler sıkınız.

Uyarılar:

1. Ameliyattan 2 hafta sonrasına kadar burnunuzu sümkürmeyin. Burun içi salgılarını temizleme ihtiyacı olursa yavaşça burnunuzu çekebilirsiniz.
2. Giderek artan ağrı, ateşinizin 37,5oC’den fazla olması veya burunda bariz bir iltihaplı akıntı görürseniz doktorunuza başvurun