Uyku Apnesini Ne Kadar Biliyoruz?

Bugün uykunun basit bir dinlenme olayı olmadığı, birçok önemli yaşamsal faaliyetin uyku sırasında düzenlendiği bilinmektedir. İnsan hayatının yaklaşık üçte birinin uykuda geçtiği düşünülürse, yaşamımızın uzun bir dönemini oluşturan bu sürenin de tıpkı uyanıklık dönemi gibi sağlıklı ve normal şartlar altında devam etmesi oldukça önemlidir.  Uluslararası sınıflamada da yer alan birçok uyku bozuklukları bulunmakla birlikte, uyku apnesi hem toplumsal hem de kişisel olarak ciddi sağlık problemlerine, ekonomik ve zaman kayıplarına yol açtığı görülmektedir. Bilimsel olarak uyku; vücudumuzun, organlarımızın yenilendiği safhadır ve aşağıdaki işlevlerde önemli olduğu düşünülmektedir;

• Vücudun yenilenmesi ve çocuklarda büyüme hormonunun salgılanması
• Metabolik enerjinin korunması, bedensel olarak dinlenme
• Organların fizyolojik onarımı
• Entellektüel performansın korunması, öğrenme ve hafıza
• Sinirsel yenilenme, ruhsal dinlenme

Uykuda solunum bozukluklarının içerisinde yer alan “Uyku Apnesi” son yıllarda halk sağlığı açısından da giderek önem kazanmaktadır.

Uyku Apnesi ve Belirtileri Nedir?
Apne kelimesi Yunanca’da soluksuz kalmak anlamına gelmektedir. Uyku apnesi ise uyku esnasında tekrarlayan nefes durmaları ile karakterize, oksijen düşmesi ve uyku bölünmelerine sebep olan, ani ölüm riski oluşturan ve vücutta birçok sistemi etkileyen ciddi bir hastalıktır. Uyku apnesinin birkaç farklı tipi bulunur. Bunların içinde obstrüktif uyku apnesi en sık rastlanan tipidir. Üst havayolunda meydana gelen tıkanmalar veya daralmalar sonucunda oluşmaktadır. Bu tıkanma veya daralmaların sebebi tam olarak bilinmemektedir.
Toplumda oldukça yaygın bulunmakta, kadınların en az %2’sinde erkeklerin %4’ ünde uyku apnesi görülmektedir. Nefes durmaları esnasında kandaki oksijen seviyesi düşmekte, beyin ise bu durumu algılayarak tıkanan havayolunu açmak ve normal solunuma dönmek için uykudan uyandırmaktadır. Bu uyanmalar bazen hatırlayabildiğimiz çoğu zamanda arousal-uyanayazma adı verilen kısa uyanıklıklar şeklinde olmaktadır. Kişi bu uyanayazmaları hatırlamaz. Uyku-uyanıklık arasındaki bu kısa geçişler uyku süresince onlarca kez tekrar ortaya çıkmaktadır.

Horlama uyku apnesinin bir diğer belirtisidir. Toplumda sosyal sorunlara yol açması dışında çok üstünde durulmayan, çoğu zamanda normal olarak karşılanan horlama uyku apnesinin önemli bir belirtisidir. Uyku apnesi olan hastalarda genellikle yüksek sesli, gürültülü bir horlama görülür. Tabi ki bundan en çok şikâyet eden eşler ve ailenin diğer bireyleridir. Horlama üst havayolunda kasların gevşemesi ile dilin geriye düşerek ve diğer gevşek dokularla beraber titreşmesi sonucu ortaya çıkar. Yumuşak damağın ve küçük dilin normalden uzun olması, büyük bademcik ve geniz eti ya da burundaki darlıklar da horlamayı tetikleyebilir. Horlama sıklığı ve şiddeti yaş ve kilo alımı ile artmaktadır.

Gündüz aşırı uyku hali diğer bir tipik belirtisidir. Kişi gece apnelere bağlı ortaya çıkan düşük oksijen, bölünmüş uyku gibi etkenlerin sonucu olarak yetersiz veya dinlendirici olmayan bir gece geçirir. Vücut, bu yetersiz uykuyu telafi etmek için gün içerisinde sabit olduğu her an uyuma eğilimindedir. Kişinin günlük aktiviteleri, sosyal ilişkileri ciddi anlamda etkilenir. Hatta bu konuda araba kullanan veya dikkat gerektiren bir işte çalışan bir kişinin bu esnada uykuya dalması ya da halk tabiri ile “içinin geçmesi” ciddi ve geri dönüşü olmayan kazalara sebep olmaktadır.
Devamlı, uzun süredir devam eden horlama, gündüz aşırı uyku hali ve tanıklı apne denilen yakınları tarafından fark edilen uykuda nefes durmaları tipik üç belirtisidir. Bunun yanında, gece boğulma hissi ile uyanma ve çarpıntı, yorgun-dinlenmeden uyanma, sabah baş ağrıları sık rastlanır. Halsizlik, gece sık tuvalete çıkma, depresyon, sinirlilik diğer belirtilerdir.

Uyku Apnesi İçin Risk Faktörleri Nedir?
Üst solunum yollarında daralmaya yol açan olan faktörler uyku apnesi içinde risk faktörlerini oluşturur. Özellikle kilo fazlalığı-obezite, yaş, cinsiyet, genetik özellikler, kullanılan ilaçlar gibi genel faktörler yanında, burun boğaz bölgesinin yapısı, baş-boyun pozisyonu ve boyun çapı genişliği gibi anatomik faktörlerde etkili olmaktadır. Sigara ve alkol kullanımı uyku apnesi riskini artıran en yaygın nedenler arasındadır.

Ne Yapmalıyım ve Nasıl Bir Yol İzlenir? 
Yukarıda sayılan tipik üç belirtiden en az biri var ise uykuda solunum bozuklukları ile ilgilenen bir uzman hekime başvurmalısınız. Bulunduğunuz yerde bir uyku laboratuvarı veya uyku merkezi bulunup bulunmadığını araştırın.
Bu hastalığın tanısı için “altın standart tanı yöntemi” olarak bir polisomnografi testi yapılması gerekmektedir. Belirlenen bir randevu tarihinde uzman hekimin öneri ve isteklerine uygun olarak kişinin bir gece uyku laboratuvarında uyuması istenir. Yapılacak testin bir tehlikesi yoktur. Amaç kişinin uykudaki durumunu gözlemlemektir. Bununla birlikte kişinin gece boyunca beyin dalgalarının özelliklerine göre ayırt edilen uyku yapısı, ağız ve burundan gerçekleştirdiği solunum hareketlerine bağlı nefes durmalarının ve kısa uyanıklıkların olup olmadığı, karın ve göğüs hareketleri, oksijen düzeyi, kalp hızı, bacak hareketleri gibi bilgilerin alınması çeşitli sensör, kemer ve elektrotlar vasıtasıyla sağlanır. Ertesi gün veya uygun bir zamanda uzman hekim değerlendirmeyi yapar, kişiye hastalığın tipi, şiddeti ve diğer sonuçları belirterek yapılması gerekenler konusunda bilgi verir.

Tedavi Edilmez ise Ne Olur?
Uyku apnesi tedavi edilmeden bırakıldığı takdirde kısa dönemde ev, iş veya trafik kazaları, uzun dönemde de kalp-damar hastalıkları ile ölüm oranlarında artış olmaktadır. Oksijen düşüklüğü sonucu beyne giden oksijen azalması sabah olan baş ağrısı yapabilmektedir. Karar verme yeteneğinde azalma, hafıza zayıflaması, unutkanlık, kişilik ve davranış değişiklikleri gibi özellikler sıklıkla ağır dereceli uyku apnesi olanlarda görülür. Hastaların %30’una depresyon eşlik etmektedir. Özellikle şiddetli uyku apnesi olan olgular, tedavi edilmezlerse aşağıdaki hastalıklarda artış olduğu gösterilmiştir.

• Kalp krizi, kontrol altına alınmakta zorlanılan hipertansiyon, kardiyak ritm düzensizlikleri ve hatta ani ölümler
• Sinir sistemi: Beyin felçleri, baş ağrıları, depresyon, unutkanlık, karar verme yeteneğinde azalma
• Hormonal sistem: Büyüme hormonunda azalmaya bağlı çocuklarda gelişme geriliği, cinsel isteksizlik, insülin seviyesinde artma, şekere yatkınlık
• Diğer: Trafik kazaları, evlilik sorunları, yaşam kalitesinde azalma, reflü

Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalığın tipi ve şiddeti belirlendikten sonra uygun bir tedavi seçeneği belirlenir. Ancak bundan önce hastalık derecesi ne olursa olsun genel önlemlerin alınması kişinin ve ailesinin bu konuda bilgilendirilmesi sağlanır.

• Genel önlemler:

Öncelikle kişinin risk faktörlerine yönelik tedavileri uygulaması hastalığın durumunu hafifletecektir.
Kilo vermesi: Obezite uyku apnesini artıran en önemli faktörlerden birisidir.
Yatış pozisyonu: yer çekiminin etkisine bağlı olarak sırt üstü pozisyonda uyku apnesi artar, yan yatışta azalabilir. Bundan dolayı sırt üstü yatmasını engelleyecek çeşitli metodlar denenmiştir. Pijamasının sırt kısmına tenis topları, yastık parçası dikmek gibi.
Alkol veya sakinleştirici-uyku yapan ilaçlardan kaçınmak
Ek hastalıkların tedavi edilmesi: Hipotroidi (Guatr bezinin az çalışması)
Trafik veya iş kazaları konusunda uyarmak

• İlaç tedavisi:

Hastalıkla ilgili yukarıda belirtilen sebepleri ortadan kaldıracak ve yan etkisi olmayan her hangi bir ilaç henüz yoktur.

• PAP tedavisi (Pozitif Havayolu Tedavisi)

Altın standart tedavi yöntemi olarak bu hastalığın en etkili ve kesin tedavisi sürekli pozitif basınçlı hava veren PAP dediğimiz cihazlardır. Mekanik bir çözüm sunmaktadır. Bu tedavide pozitif hava sağlayan bu cihazlar uyguladıkları uygun basınçlarda daralan ya da tıkanan havayolunu açmaktadır. Bu cihazla birlikte düşük dirençli bir hortum ve kişinin ağız ve burun yapısına uygun bir maske aracılık eder. Tedavide cihazın tipi önemlidir ve hastalığın tipine göre değişir. Hasta konforunu sağlaması açısından kullanılacak maske de en az cihaz kadar önemlidir. Kişi bu cihazları uykuda kullanır ve kullandığı süre içinde düzelir. Ancak cihazı bırakırsa yaşadığı sıkıntılar tekrar ortaya çıkmaya başlar. Bundan dolayı uzun süreli ancak etkili bir tedavi yöntemidir.

• Ağız içi araç tedavisi

Ağız içi araçlar (AİA) olarak bilinen bu tedavi seçeneğinin amacı, uyku sırasında ağız içine yerleştirilen bir takım araçlarla üst solunum yollarına ait yapıların pozisyonunu değiştirip (örneğin dili öne çekerek) hava yolunu genişletmek kas fonksiyonları üzerine etki ederek direnci düşürmek ve havayollarının tıkanmasına engel olmaktır. Bu aparatlar genel olarak basit horlaması veya hafif dereceli uyku apnesi olan olgularda bir tedavi seçeneği olabilir. Dili önde tutan veya çeneyi öne ilerleten araç tipleri bulunur.

• Cerrahi tedavi

Uyku apnesinin en etkili tedavisi PAP cihazları ile yapılmaktadır. Ancak darlık yeri tam belirlenirse bu alanda çoğunlukla düzeltici cerrahi olarak yardımcı olmaktadır.

UYKUNUZU DEĞERLENDİRİN

• Yeterli süre uyumama rağmen sabahları zor uyanıyorum, kendimi yorgun hissediyorum
• Yeterli süre uyumama rağmen gün içinde yorgun ve uykulu oluyorum
• Akşam saatlerinde veya yatağa girdiğimde bacaklarımda tanımlayamadığım bir huzursuzluk hissediyorum
• Uyurken bacaklarımda ritmik hareketler olduğu söyleniyor
• Evde horlamamın diğer odalardan bile duyulduğu söyleniyor
• Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanıyorum
• Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor
• Geceleri baş, boyun veya göğsümde terleme oluyor
• Sabah ağız kuruluğu ile uyanıyorum
• Sabah baş ağrısı ile uyanıyorum
• Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken uyuya kalabiliyorum
• Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk atakları yaşıyorum
• Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyandığım söyleniyor

Sorulardan 1 veya daha fazlasına evet diyorsanız bu konu ile ilgilenen uyku bozuklukları merkezlerine başvurup tedaviniz için gerekenleri yapmaya başlayabilirsiniz.

Estetik Dudak Ameliyatları

Neden estetik dudak ameliyatları yapılmaktadır ?
İdeal güzelliğin tanımı tarih boyunca toplumsal değerlere bağlı olarak farklı farklı yorumlanmış ve değişmiştir, ancak dudaklarla ilgili yargılar genellikle aynı kalmıştır. Dolgun ve diri dudaklar günümüzde olduğu gibi geçmişte de güzellik simgesi olarak kabul edilmiştir. Hatta dolgun dudaklar sadece güzelliğin değil gençliğin, çekiciliğin, doğurganlığın, seksiliğin, dişiliğin de sembollerinden biri olarak kabul görmüştür.

Dudakların büyüklüğü, dolgunluğu, inceliği veya kalınlığı yüzün diğer üyeleri olan burun, yanaklar, gözler, kaşlar, çene ve dişlerle uyumlu ve orantılı olmalıdır. Dolayısıyla sadece dudakları şişirmeyi amaçlayan ve yüzün diğer yapılarıyla uyumunu gözetmeyen uygulamalar doğal olmayan bir görünüme yol açabilmektedir. Doktorunuzla uygulama öncesinde dudaklarınızın nasıl bir görünüme kavuşacağını, sizin beklentilerinizi, doktorunuzun planlarını örnek hasta fotoğraflarını inceleyerek detaylı şekilde konuşmanız gerekir. Dudaklarınızın özelliklerinin analizi ve seçilecek yöntemin dudaklarınızın hangi kısımlarına uygulanması gerektiğinin planlaması, dolgun ve aynı zamanda doğal dudaklara kavuşmanızı sağlayacaktır.

Kaç çeşit dudak estetiği uygulaması vardır?

Dudak estetiği uygulamaları birkaç şekilde yapılmaktadır. Dünyada en sık uygulanan yöntem dolgu maddesi injeksiyonlarıdır. Dudaklara dolgu maddesi injeksiyonu basit, hızlı, güvenli, ucuz olması ve iyileşme dönemine ihtiyaç hissettirmemesi gibi nedenlerle hastalar ve doktorlar tarafından sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Dolgu maddesi injeksiyonlarının allerjik reaksiyonları olabilmesi ve etkinlik sürelerinin 6-9 ay kadar olması ise dezavantajlarıdır. Ofis şartlarında, anestezi ve ameliyathane gerektirmeden, yapılabilen uygulama sonrasında etkisini hemen gösteren bu işlem yaklaşık 5-10 dakika kadar sürmektedir.

Dudaklarınıza kendi vücudunuzdan alınan dokuların (yağ , fasya, deri hücresi) injekte edilmesi yoluyla dolgun ve diri hale getirilmesi ise dolgu maddelerinin az da olsa ihtimal dahilinde olan allerjik reaksiyonlarından kaçınmak için bulunmuş bir yöntemlerdir.  Bu uygulamanın ameliyathane ortamı gerektirmesi ve yağ ya da fasyanın alındığı bölgede bir iyileşme sürecinin olması yöntemlerin dezavantajlarını oluşturur. Ancak yağ injeksiyonunun etkinliğinin daha uzun sürmesi ve hiç yan etkisinin olmaması ise yöntemin dolgu maddelerine göre daha avantajlı olduğu noktalardır.

Dudak estetiği uygulamarının bir diğeri ise ameliyat ile dudaklarınıza yeniden şekil verme ve dolgun hale getirme işlemidir. Dudak dokusunu kaydırma işlemi ile dudağın içinden kesiler yapılarak (dışarıdan kesi yapılmadığı için hiç iz bırakmaz) dudaklar daha belirgin hale getirilebilir . Estetik dudak ameliyatları etkinliğinin kalıcı olması ve daha doğal sonuçlar elde edilmesi açısından diğer yöntemlere göre üstündür, ancak ameliyathane ortamında yapılmakta ve bir kaç günlük nekahat dönemi gerektirmektedir.

Estetik dudak ameliyatları anestezi almayı gerektirir mi?

• Estetik dudak ameliyatı genel anestezi altında yapılabileceği gibi lokal anestezi altında da yapılabilir. Bu tercihi etkileyen faktör planlanan müdahalenin tipidir. Ofis şartlarında yapılan dolgu injeksiyonları hiç anestezi gerektirmezler, ancak doku transferi ya da doku kaydırma yöntemleri lokal veya genel anestezi ile yapılabilir. Hastaların tercihine göre bu iki seçenekten birinin uygulanması mümkündür.

Estetik dudak ameliyatı sonrasında yapay görünümlü dudaklarım olmasını istemiyorum.

• Estetik ve daha dolgun görünümlü dudaklara sahip olmak dudakların kırmızı ve ıslak kısmını daha görünür hale getirmekle mümkündür. Yapılan yanlış uygulamalar sonucundadoğal olmayan, şişkin ve çekici olmayan dudaklar ortaya çıkmaktadır. Dudak estetiği öncelikle hastanın dudağını analiz etmekle başlar ve daha sonra hasta ile beraber dudaklarındaki sorunların ya da eksik yönlerin tespit edilmesini gerektirir. Ancak bu analiz ve tespitlerden sonra hastaya en uygun yöntemin seçilip uygulanması ile istenilen dudağa ulaşılabilir.
• Estetik dudak uygulamalarındaki amaç dudaklarınızdaki doğal görünümü bozmadan, dudağınızı anatomik özellikleri ve kapasitesi oranında biraz daha belirgin ve dolgun hale getirmek olmalıdır.

Kadinin biri eczaneden iceri hisimla dalar ve eczacidan 1 sise arsenik
ister.
Eczaci kadina arsenikle ne yapacagini sorar ve kadin
“kocami oldurecegim” diye cevap verir.
Eczaci “kusura bakmayin ama size bu sebeple arsenik satmam olanaksiz” der.
Bunun uzerine kadin cantasina uzanir ve icinden kocasiyla eczacinin
karisinin yatakta cekilmis fotografini cikarir. Eczaci fotografa bakar ve
“receteniz oldugunu neden daha once soylemediniz!!”….

> İnsanlığın ilk var olduğu dönemde adamın biri
> şeytanı yakalamaya karar
> vermiş fakat bunun için 40 yıl boyunca Tanrı ya
> ibadet etmesi
> gerekiyormuş.Karısıyla,dostlarıyla ve bütün dünya
> ile ilişkisini
> kesmiş ve 40 boyunca Tanrıya ibadet etmiş 40 yıl
> sonunda Tanrı ibadetinin
> karşılığı olarak ona şeytanı ağzı kapalı bir şişenin
> içinde sunmuş.Adam da
> karısına o şişeye sahip çıkmasını dünyada neler
> olup bittiğini artık öğrenmek istediğini söyleyerek
> dışarı
> çıkmış.Kadıcağız şeytanı merak ediyormuş.Merakına
> bir türlü engel olamayıp
> şişenin ağzını açıvermiş.Açmasıyla şeytan dışarı
> çıkmış ve gülmeye
> başlamış.
>
> -Merakına engel olamadın ve kocanın 40 yıllık
> emeğini boşa çıkardın.
>
> Kadın da şeytan’a ;
> -Sen o şişenin içinde hiç değildin ki
>
> Şeytan ;
> -Nasıl olur? şişeden çıktım sende gördün
>
> Kadın;
> -O şişenin içinde hiç değildin.Nasıl o şişenin içine
> girebilirsin ki
>
> Şeytan;
> -Gireyim de gör ! (der ve şişenin içine giriverir)
>
>
>
> YANİ CANIM ARKADAŞLARIM;; ADAMIN ŞEYTANI HAPSETMESİ
> 40 YILINI,KADININ İSE
> 5  DAKİKASINI ALMIŞ.
>
> ŞEYTANDA TANRIYA  İSYAN ETMİŞ VEEEEEEEEEE.
>
> ” TANRIM MADEMKİ KADINLARI YARATACAKTIN O ZAMAN
> BENİ NEDEN
> YARATTIIN!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Botox Uygulamaları

Botoks sizi gençleştirir mi?
Hayır, Botoks ile gençleşemezsiniz. Botoks yüzünüzdeki kırışıklıkların zaman içinde oluşmasına neden olan kasların daha az kasılmasını sağlar, böylece kırışıklıkların daha az görünmesini sağlar. Botoksla ilgili başka bir yanlış bilgi de botoksun yüz germede kullanıldığı, dudakları şişirdiği ya da yüzde gerginlik oluşturduğudur.

Botoks nasıl uygulanır?
Botoks poliklinik koşullarında (steril bir ortam ve özel ekipman gerektirmeyen) uygulanabilen basit, hızlı ve güvenli bir uygulamadır. Ortalama 5-10 dakida süren, çok ince bir iğne kullanıldığı için de ağrıya neden olmayan, anestezi gerektirmeyen bir uygulamadır.

Peki, Botoks nedir? Nasıl etkisini gösterir?
Botoks tıpta ilk olarak şaşılıkta ve istenmeyen aşırı kas spazmlarının tedavisinde kullanılmıştır. Kozmetik alanındaki faydaları sonradan keşfedilmiştir. Botoksun bugün kırışıklık tedavisi dışında migren tedavisi, yüzdeki istenmeyen kasılmalar ve tiklerin tedavisi, aşırı terlemenin tedavisi, aşırı tükrük üretiminin tedavisi, bazı kronik ağrı sendromlarının tedavisinde de kullanılmaktadır.

Botoks uygulaması ağrılı mıdır? Anestezi gerekli midir?
Botoks çok ince ve kısa iğnelerle yapıldığı için hemen hemen hiç ağrıya neden olmaz. İsteğe bağlı olarak botoks öncesi cildinize sürülecek olan his azaltıcı kremler ya da buz uygulaması çok hafif olan ağrı duyusunu daha da azaltır.

Botoksun etkisi ne kadar sürer?
Botoksun etkisi 3-4 gün içinde başlar ve maksimum etkinliği 4-8. haftalarda hissedilir. Botoksun toplam etkinlik süresi 4 -6 ay olmakla birlikte çok aktif çalışmayan kas gruplarında ve tekrarlayan botoks injeksiyonlarında etki 9 aya kadar uzayabilir.

Botoks hangi kırışıklıklarda faydalıdır?
Botoks, tekrarlayan kas hareketlerinin neden olduğu dinamik olarak adlandırılan kırışıklıklarda etkilidir. Bu kırışıklıklar sizin daha yaşlı, sinirli ya da yorgun görünmenize neden olurlar. Kaşların arasındaki, alnınızdaki, göz çevresindeki kırışıklıklar, burun üzerindeki, dudak ve ağız çevresindeki ve hatta boyun bölgesindeki kırışıklıklarda kullanılabilir. Hatta kaşları düşük olan hastalarda kaşları kaldırmak için de uygulanabilir.

Botoks uygulamasının riskleri nelerdir?
Kırışıklık tedavisinde kullanılan dozlarda hayati tehdit eden hiç bir riski yoktur. Ancak yanlış bölgelere yapılan uygulamalar sonucu istenmeyen kozmetik sonuçlar, örneğin göz kapağında düşüklük, ağız köşesinde asimetriler oluşturabilir. Botoks cildinde aktif enfeksiyon bulunan insanlara, kas hastalığı bulunan insanlara, aminoglikozit türevi antibiyotik kullananlara ve gebelere yapılmaz.

Botoks sonrası nelere dikkat etmeliyim?
İlk bir kaç saat Botoksun istenmeyen yayılımını engellemek için uyumamanızı ya da yan yatmamanızı, aynı gün ağır egzersiz yapmamanızı ya da sauna-banyoya girmemenizi öneririm. Uygulama alanlarına masaj yapmanıza gerek yoktur. Uygulama sonrasında yüz kaslarınızı normal şekilde kullanmaya devam edebilirsiniz.

Baş Dönmesi (Vertigo)

Latince dönmek fiilinden gelmektedir, denge sisteminde ortaya çıkan fonksiyon bozukluğu sonucu baş dönmesi olarak adlandırılır. Vertigo sırasında hastalar çevredeki eşya veya insanların etrafında döndüğünü ifade ederler. Kendi çevresinde 4-5 defa döndükten sonra duran veya lunaparkta dönme dolaba binip inen sağlıklı insanlarda ortaya çıkan baş dönmesi vertigoyu çok iyi tarif etmektedir. Kişide ortaya çıkan sağ veya sola doğru denge kaybı, sersemlik hissi, başta ağırlık olması veya yerin ayaklar altından kayması durumu vertigo değildir. Bu gibi durumlar dizziness olarak adlandırılır ve bu da denge bozukluğu içinde yer almasına rağmen vertigoya göre tedavisi farklılık gösterir.

Vertigo bir hastalık değildir; bir semptom yani bulgudur. Nasıl baş ve kol ağrısı veya ayakta uyuşukluk bir hastalık olmayıp bir hastalık sonucu ortaya çıkıyorsa vertigo da benzer şekilde bir hastalığın neden olduğu bulgudur. Bu nedenle hangi hastalığın vertigoya neden olduğu araştırılarak tanıya gidilmelidir. Vertigoya neden olan her hastalığın tedavisi farklıdır. Bu nedenle vertigonun tedavisi altta yatan hastalık tespit edildikten sonra yapılmalıdır.

Halk arasında varolan “vertigonun tedavisi yoktur” inanışı yanlıştır. Vertigo tedavisinin başarısız oluşundaki ana neden çoğu zaman tanının doğru konamamasıdır. En sık vertigo nedeni olan ve denge kristallerinin dağılması olarak adlandırılan Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo’da tanı doğru konur ve kristallerin dağıldığı yarım daire kanalı doğru olarak tespit edilirse tek manevra ile 10 dakika içinde %90’ın üzerinde tedavi sağlanmaktadır.

Diğer vertigoya neden olan hastalıklarda da, hastanın gerekli yaşam şartlarına uyması ve düzgün ilaç kullanımı ile şikayetler ya tamamen geçmekte ya da hayatı etkilemeyecek seviyeye inmektedir.

Hangi hastalıklar vertigo görülmesine yol açabilir?
Vertigo ve denge bozukluğuna neden olan hastalıklar görülme sıklığına göre aşağıdaki gibi sıralanmıştır.

• Benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV)
• Meniere Hastalığı
• Vestibüler nörinit à denge sinirinin iltihabı
• Vestibülopati (İç kulak denge sisteminin işlev bozukluğu)
• Labirentit (iç kulağın iltihabı)
• Migren (iç kulak migreni)
• Psikolojik nedenlere bağlı vertigo
• Barotravma (yüksek basınca maruz kalınması sonrasında iç kulakta hasar oluşması)
• Akustik travma (yüksek sese maruz kalınması sonrasında iç kulakta hasar oluşması)
• Akustik nörinom (iç kulak sinirinden kaynaklanan tümör)
• Beyne giden kan damarlarında daralma
• Multipl skleroz
• Beyin tümörleri
• Boyun omurga ve kas yapısında ortaya çıkan hastalıklara bağlı gelişen denge bozuklukları ve vertigo

Sık olarak vertigo ve denge bozukluğuna neden olan hastalıkların kısaca değerlendirilmesi:

1- Benign paroksismal pozisyonel vertigo: Yatağa yatarken, yataktan kalkarken, ayakkabılarını giymek için eğildiklerinde veya raftan bir şey almak için başlarını kaldırdıklarında kısaca baş hareketleriyle ortaya çıkan vertigo ile ortaya çıkar. Çoğu hastada baş dönmesi 5-15 saniye  sürer ve az kişide 1 dakika veya üstüne çıkabilir. Halk arasında “denge kristallerinin dağılması” olarak adlandırılan bu hastalıkta iç kulaktaki denge organında doğal bulunması gereken yerden ayrılan kalsiyum-karbonat kristalleri yarım daire kanalları içine düşerek  başın hareketi sırasında yarım daire kanalları içindeki sıvı içinde hareket ederek baş dönmesine neden olurlar. Kişi oturur pozisyondan yatar pozisyona geçince  şiddetli baş dönmesi olur yine aynı şekilde yattığı yerden doğrulup oturunca da yine aynı şekilde baş dönmesi ortaya çıkmaktadır. Her iki kulakta değişik yönlere doğru uzanan 3’er adet yarım daire kanalı mevcuttur. Kristallerin düştüğü doğru kanal tespit edildikten sonra yaklaşık 10 dakika süren manevra ile kristaller yarım daire kanalı içinden ayrıldıkları alana geri yollanır. İlaç kullanmadan yapılan ilk manevra sonrası tedavide başarı oranı % 85’in üzerindedir.
2- Meniere Hastalığı: Bu hastalığı tarif eden Fransız bilim insanının adı nedeniyle bu isimle anılır. İç kulakta ses dalgalarının oluşturuduğu titreşimlerin alınıp elektriksek enerjiye çevrilip beyne iletilmesi iç kulak sıvılarının dalgalanması ile olmaktadır. Yine vücut ve baş hareketleri, iç kulaktaki denge sıvılarının hareket etmesi ile değerlendirilmekte ve sıvı dalgaları reseptör organ tarafından elekriksel dalgaya dönüştürülerek beyne iletilmektedir. Bu iç kulaktaki sıvıların basıncının artması sonucu Meniere Hastalığı gelişir.  İç kulak sıvı basıncının arttığı ataklar sırasında vertigo, işitme kaybı, kulakta çınlama ve kulakta dolgunluk ortaya çıkar. Vertigoya mide bulantısı ve kusma eşilk edebilir. Bu ataklar dakikalarca sürebildiği gibi saatler veya bir gün süreyle devam edebilmektedir. Senede bir atak görülebildiği gibi haftada bir atağın görülebildiği, kişilerin hayatını idame etmesini engelleyecek seviyelere ulaşabilmektedir. Tam olarak sebebi bilinmemekle beraber genetik geçiş, orta kulak iltihabı, kafa travması, kulak ameliyatları, iç kulaktaki anatomik bozukluklar bu hastalığa neden olabilmektedir. Tedavi tuz alımının azaltılması, kafeinli içeceklerden uzak durulması, sigara kullanılmaması ve stresten uzak durulması önerilir. Ayrıca hastalığın şiddetine ve hastalığın atak sayısına göre ilaç tedavisi uygulanmakta ve bu şekilde tedavinin sağlanamadığı durumlarda orta kulağa ilaç uygulamaları ve çeşitli ameliyatlar uygulanabilmektedir.
3- Vestibüler Nörinit: İç kulaktaki denge organı ile beyin arasında bağlantıyı sağlayan denge sinirinin iltihabı ile ortaya çıkar. Ani başlayan çok şiddetli vertigo, mide bulantısı ve kusma insanda panik oluşturu ve zaman zaman ölüm korkusunu beraberinde getirir. Baş dönmesinin çok şiddetli olduğu durumlarda günlerce yataktan kalkmak mümkün olmayabilir ve şiddetli mide bulantısı, yemek yeme ve su içmede zorlanmaya neden olabilir.  Vertigo günler içinde azalır, fakat denge bozukluğu aylarca, gerekli takip ve tedavi desteğinin sağlanmadığı durumlarda yıllarca devam edebilir. Yoğun baş dönmesinin ilk günlerinde kişi gerekirse hastaneye yatırılıp serum ile birlikte yoğun tedavi uygulanmalı ve en erken dönemde hareket etmesi sağlanmalıdır.

Kısaca:

• Vertigo hastalık değil, bir hastalığın bulgusudur.
• Vertigonun tedavisi yoktur inanışı yanlıştır.
• Vertigo altta yatan hastalığın tanısı doğru yapıldığı takdirde kontrol altına alınabilmekte ve tedavisi sağlanmaktadır.
• Vertigoya neden olan hastalığın tanısı her zaman kolay olmadığı için hastalar uzman ekip tarafından modern cihazların bulunduğu merkezlerde değerlendirilmelidir .