bademcik

Çocuklar SAĞLIKLI iken   uykuda nefes sorunu yaşamazlar. yani melek gibi uyurlar.   SADECE Hasta oldukları zaman sıkıntı yaşamaları doğaldır. AĞIZ AÇIK UYUYAN ve/veya HORLAYAN  çocuklarda MUTLAKA bir üst solunum yolu problemi vardır .  sağlıklı uyuyamayan  BU TİP ÇOCUKLAR   genelde allerji vb  tanılar  konarak  doktorlar  tarafından uzun sürelerle tedavi edilmekte ve değişmeyen uyuma şekli aile tarafından kanıksanmakta ,ANORMAL  olduğu göz ardı edilmektedir .

Bu süre içinde çene ve yüz tipi  değişmekte diş yapısı bozulabilmekte , işitme kaybı,  büyüme gelişme gerilikleri yetersiz oksijen alımına bağlı okul başarısızları vb sorunlara  neden olabilmektedir .

ASIL SORUN  çok büyük olasılıkla  GENİZ ETİ VE BADEMCİKLERDİR . AKILCI OLAN VE YAPILMASI GEREKEN çocuğun KBB UZMANI tarafından  değerlendirilmesidir .

AMELİYAT ÖNERİSİ ailenin duymak istemediği seçenek olmakla birlikte, ebeveyn  olarak AĞIZ AÇIK UYUMA VE HORLAMAYI NORMAL KABUL ETMEK  ve çocuğu yıllarca bu durumda tutmak  büyük bir hatadır.  bu tip çocuklar bilimsel araştırmalara göre  ileri yaşlarda uyku apne hastaları olacaktır .

Nefes alamadığı için oksijen eksikliği yaşayan , en iyi pozisyonu yakalamak için yatakta dönüp dolanan , diş yapısı bozulan , çene yapısı küçük kalan çocuklar yetiştirmek , bunları önleyebilecekken görmezden gelmek anne ve babanın sorumluluğudur.

İyi oksijen alamayan ve ağız açık uyuyan çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği , ağız solunumuna bağlı kubbe damak dolayısı ile burun kemiği deformiteleriileri  üzerine titrediğiniz çocukların ilerideki sorunları olacaktır .

Bademciklerin genel yapısı

Bademcik (Tonsil) ve geniz eti (Adenoid) olarak isimlendirilen dokular lenfoid hücrelerden oluşmuştur. Yeni doğanda anneden geçen immünglobulinler nedeniyle küçüktürler. 4-5 yaşlarda daha sık olmak üzere enfeksiyonlara bağlı olarak büyürler. İleri yaşlarda küçülme eğilimi gösterirler.

Geniz etinin ve/veya bademciklerin  büyük olması burundan solunuma engel oluşturur. Ayrıca kulak ve sinüslerin boşalımını bozarak değişik boyutta problemlere yol açarlar. Bu çocuklarda işitme kayıpları, horlama, ağızdan soluma, gece öksürükleri, burun akıntıları gözlenmektedir. Kronik geniz eti iltihapları veya büyümeleri ortodontik bozukluklar, yüz gelişiminde bozukluklar ve konuşma bozukluğuna yol açabilmektedir. Bademcik dokusunun sinirleri de boğaz ve kulağı uyaran sinirler ortak olduğu için gerek bademcik iltihaplarında gerekse ameliyat sonrası dönemde kulağa vuran ağrılar gözlenebilmektedir. Geniz eti ve bademcik dokuları en sık olarak 4 ile 10 yaş arasında aktif olup ergenlikle beraber boyut ve fonksiyon olarak gerilemektedirler.Ancak çok iri bademciklerin gerileme şansı yoktur.

Bademciklerin ameliyatı hangi durumlarda yapılır?

Bademcik ve geniz eti büyümeleri üst solunum yolunu daraltacak boyuta ulaştığında horlama ve apne dediğimiz uykuda nefessiz kalma gibi ciddi sorunlar başlatır. Bu durumlarda bir KBB uzmanı ile görüşülmesinde yarar vardır.Romatizmal ateş olarak bilinen hastalık A grubu beta hemolitik streptokoklara karşı oluşturulan antikorların yol açtığı bir komplikasyondur. Kalp kapakçıklarında bozukluklara yol açabilmektedir.Bademcik ameliyatları çocuklarda sıklıkla uyku apnesi nedeni ile yapılırken erişkinlerde ise en sık neden tekrarlayan bademcik iltihaplarıdır. Genel olarak bademcik ameliyatının gerekebildiği durumlar:

• Uyku apnesi sendromu ( nefesini tutma )
• Ağız açık uyuma ve/veya horlama sorununa neden olması
• İri bademcikler ( kissing tonsil)
• Febril nöbetlere neden olan bademcik iltihapları
• Sık bademcik iltihapları ( son 1 yılda 7 atak, son 2 yılda üst üste yılda 5 atak, son 3 yılda yılda 3 tonsillit atağı)
• Antimikrobiyal tedaviye dirençli kronik tonsillit
• Tedaviye dirençli ağız kokusu ve boğaz ağrısı ile ilişkili bademcik taşları
• Peritonsiller abseler
• Bademcik büyümesine bağlı yutma bozukluklarıolarak
• Hava yolu tıkanıklığına bağlı gelişen kalp komplikasyonları
• Kanser şüphesi
• Hemorajik tonsillit

Çocuk gelişimi, immün sistem gelişimi, ve ameliyat sonrası bakım gibi nedenlerden ötürü bademcik ameliyatı sıklıkla 3 yaşından sonra önerilmektedir. Ancak gerekli koşullarda bu müdahelelerin daha önce de uygulanabileceği unutulmamalıdır.

Bademcik ve geniz eti ameliyatları KBB kliniklerinde sık uygulanmaktadır. İlaç tedavisinden fayda görülmediğinde cerrahi olarak bunların çıkartılmasına baş vurulmaktadır. Bu ameliyata karar vermek için kullanılan iki kriter vardır.Kesin ve göreceli olarak ameliyatın gerekliliği belirlenir.Kesin ameliyatı gerektiren durumlar: Üst solunum yolunun bademcik ve geniz eti büyüklüğüne bağlı olarak tıkanması Bademcik etrafında abse (Peritonsiller abse) Kötü huylu tümör şüphesi Çene yapısını bozan geniz eti ve bademcik büyümeleri. Göreceli kriterlerin en başında sık tekrar eden bademcik enfeksiyonları gelmektedir. Bademcik ameliyatlarının %40’ı bu nedenle yapılmaktadır. Son bir yılda 7 defa veya son iki yılda yıl başına 5’şer defa veya son üç yılda yıl başına 3 ‘er defa yada daha sık ateşli bademcik iltihaplanması geçirilmesi Difteri (Kuş palazı) mikrobu taşıyıcıları Kalp kapak bozukluğu olan kişiler. Bademcik ve geniz eti iltihaplanmasına bağlı olarak sık orta kulak iltihabı geçirilmesi.Bu gibi durumlarda kronik bademcik iltihaplanması olarak adlandırılır. Çözümünde cerrahi tedavisi önerilir, planlanır.

Geniz eti ve bademcik ameliyatının yaş sınırı, riskleri nelerdir, ameliyat sonrası sık hasta olunur mu?

Hasta nefes alma da sıkıntı yaşıyorsa ameliyata yaş sınırı getirilmez. Kanama gibi cerrahi komplikasyonlar çok azdır. Cerrahi ve anestezi Riski 1/15000 kadardır. Ameliyatı sonrası bağışıklık sorunu görülmez. Bademcik ameliyatından sonra vücudun savunma sistemi ile ilgili bir çok bilimsel çalışma yapılmış ancak net bir sonuç elde edilmemiştir. Bademcik ameliyatından sonra daha kolay farenjit olunduğu yolunda bir inanış vardır. Bademciği alınmış yada alınmamış insanlarda farenjit görülme oranı aynı sıklıktadır. Bademciklerin alınması farenjit olma oranını artırmamaktadır.Hastaların çoğunda gelişim düzelir ve hastalık sayısı azalır.

Çocuğumun işitmesinde  sorun var….

Televizyonu yakın seyretme , bi kaç kez tekrarlatma gibi nedenlerle genelde ailelerin hissetiği işitme sorunu bazen öğretmenler tarafından da farkedilebilir . Bir çocukta işitme sorunlarının başlaması artık ameliyat için zaman kaybedildiğini gösteren en açık uyarıdır…. Hala ameliyatsız çözüm aramaya çalışmak uzun vadede kalıcı işitme kayıplarına neden olabilir ve ameliyat yapılsa bile bu tip işitme kayıplarında geriye dönüş olmamaktadır .

Çocuğumun burnundan devamlı sarı-yeşil akıntı geliyor ve tedaviye direnç gösteriyor…

İlk incelenmesi gereken bölge burun ve geniz etidir. Kan tahlili, alerji tetkikleri ve kültür alınması gerekebilir. Kültürün endoskopi altında sinüs ağızlarından alınmalıdır.

Çocuğumun gündüzleri nefesi normal ancak geceleri şiddetli horlamaları oluyor…

İlk bakılması gereken bölge genizdir. Bu bölgenin mutlaka görüntülenmesi gerekir. İdeal muayene bir KBB uzmanı tarafından endoskopi ile geniz eti varlığının ve burun içerisinin incelenmesidir.

Çocuğum iştahsız, gelişimi yavaş, boğazı sık hastalanıyor, bazen kötü bir koku geliyor.

Bu tanım tam olarak kronik bademcik enfeksiyonuna uymaktadır. Sık geçirilen enfeksiyonlarla bademcik girintilerinin arasında gıda ve bakteri artıkları birikir. Boyunda lenf bezeleri büyür ve uzun süre böyle kalır. Çok sık ilaç kullanılıyorsa, çocuğun okul başarısı ve gelişimi olumsuz yönde etkileniyorsa bademcik ameliyatı gündeme gelir.

Çocuğum çok sık hastalandığı için çeşitli testler yapıldı ve neticede ‘BETA’ denilen bir mikroorganizma olduğu söylendi ne yapabilirim ?

Beta; streptokok grubu bir bakteridir. Yaygın antibiyotik kullanımıyla böbrek, kalp sorunları ve romatizma gibi etkileri çok azalmıştır. Çocuklar ve gençlerde, en fazla kış ve ilkbaharda karşılaşılır. Kalabalık ortamlarda kolay bulaşır. Boğaz ağrısı, yüksek ateş, halsizlik, baş ağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı görülür. Orta kulak iltihabı, sinüzit gibi ikincil hastalıklar olmazsa 3-5 gün içinde düzelir. Bademciklerin üzerinde sarı kabuklanmalar vardır. Boyun da bezeler görülebilir. Tedavi doktor kontrolünde antibiyotik verilmesi ve gerekiyorsa bademcik ameliyatı yapılması şeklindedir.